💠 मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना: रिजेक्ट लिस्ट (Reject List) आणि त्यामागची खरी कारणे
महाराष्ट्र सरकारने महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी सुरू केलेली “मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना” ही सध्या राज्यातील सर्वाधिक चर्चेत असलेली योजना आहे. या योजनेत महिलांना दरमहा ₹१,५०० ची आर्थिक मदत देऊन त्यांच्या स्वावलंबनाला चालना दिली जाते. परंतु अलीकडे शासनाने काही नवीन अटी लागू केल्या आहेत, ज्यामुळे अनेक महिलांना अपात्र (Reject List) मध्ये टाकण्यात आले आहे.
या लेखात आपण जाणून घेऊया —
🔹 रिजेक्ट लिस्ट म्हणजे काय?
🔹 महिलांचे अर्ज का नाकारले जात आहेत?
🔹 उत्पन्नाची नवीन अट काय आहे?
🔹 अपात्र ठरल्यास महिलांनी काय करावे?
लाडक्या बहिणींनो या नवीन वेबसाईटवर eKyc येथे क्लिक करा
🌸 ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना’ म्हणजे काय?
ही योजना राज्यातील २० ते ६० वयोगटातील विवाहित, विधवा, घटस्फोटीत किंवा निराधार महिलांसाठी आहे.
या अंतर्गत पात्र महिलांना शासन दरमहा ₹१,५०० ची आर्थिक मदत थेट त्यांच्या बँक खात्यात पाठवते. या योजनेमुळे महिलांना घरगुती जबाबदाऱ्या पार पाडताना थोडा आर्थिक दिलासा मिळतो आणि त्यांना आत्मनिर्भर बनण्यास मदत होते.
लाडक्या बहिणींनो या नवीन वेबसाईटवर eKyc येथे क्लिक करा
📑 eKYC म्हणजे काय आणि का आवश्यक आहे?
योजनेच्या सुरुवातीला लाभार्थ्यांची ओळख निश्चित करण्यासाठी eKYC (Electronic Know Your Customer) प्रक्रिया अनिवार्य करण्यात आली होती.
या प्रक्रियेत पुढील गोष्टी तपासल्या जातात:
-
आधार क्रमांक पडताळणी
-
बँक खाते तपासणी
-
मोबाईल क्रमांक पडताळणी
👉 महत्त्वाचे: eKYC ही केवळ ओळख पडताळणी प्रक्रिया आहे; ती पात्रता सिद्ध करत नाही.
म्हणजेच, eKYC पूर्ण झाली तरीही, जर कुटुंबाचे उत्पन्न जास्त आढळले, तर अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
लाडक्या बहिणींनो या नवीन वेबसाईटवर eKyc येथे क्लिक करा
💰 नवीन अट: कौटुंबिक उत्पन्न मर्यादा
शासनाने नुकतीच एक महत्त्वाची अट लागू केली आहे —
“ज्या महिलांच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹२.५० लाखांपेक्षा जास्त आहे, त्यांना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.”
🧾 उत्पन्न तपासणी कशी केली जाते?
सरकार खालील स्त्रोतांमधून तुमच्या कुटुंबाचे उत्पन्न तपासते:
-
उत्पन्न दाखला (Income Certificate)
-
बँक खात्यांतील व्यवहार
-
इन्कम टॅक्स रिटर्न (ITR)
-
सरकारी नोकरीचा डेटा किंवा पेन्शन रेकॉर्ड
यामुळे जरी eKYC पूर्ण केली असली, तरी सरकारला जर तुमचे कुटुंब उच्च उत्पन्न असलेले आढळले, तर अर्ज “अपात्र (Rejected)” केला जातो.
लाडक्या बहिणींनो या नवीन वेबसाईटवर eKyc येथे क्लिक करा
🚫 रिजेक्ट लिस्टमध्ये कोणाचे नाव येऊ शकते?
खालील प्रकारच्या महिलांचे अर्ज नाकारले जाण्याची शक्यता अधिक आहे:
-
कुटुंबातील सदस्य सरकारी किंवा निमसरकारी नोकरीत असतील.
-
वार्षिक उत्पन्न ₹२.५० लाखांपेक्षा जास्त असेल.
-
कुटुंब नियमितपणे इन्कम टॅक्स रिटर्न दाखल करत असेल.
-
व्यवसाय, शेती उत्पन्न, भाडे किंवा पेन्शनमधून जास्त कमाई होत असेल.
-
एकाच वेळी दोन किंवा अधिक सरकारी योजनांचा लाभ घेत असतील.
📊 अंदाजानुसार, सुमारे १० ते १५ लाख महिलांचे अर्ज या नवीन उत्पन्न मर्यादेमुळे नाकारले जाण्याची शक्यता आहे.
लाडक्या बहिणींनो या नवीन वेबसाईटवर eKyc येथे क्लिक करा
😞 ग्रामीण भागातील महिलांची नाराजी
नवीन नियम लागू झाल्यापासून अनेक महिलांमध्ये नाराजी दिसून येते. कारण:
-
उत्पन्न दाखल्यातील चूक: अनेक वेळा ग्रामीण भागातील कुटुंब प्रत्यक्षात गरीब असतात, पण कर्ज घेण्यासाठी किंवा इतर कारणांमुळे जास्त उत्पन्न दाखवतात. त्यामुळे प्रणाली त्यांना “उच्च उत्पन्न” गटात समजते.
-
तांत्रिक अडचणी: इंटरनेटचा अभाव, बायोमेट्रिक पडताळणीतील चुका आणि डेटा मॅच न होणे ही मोठी समस्या आहे.
🧩 अपात्र ठरल्यास काय करावे? (Step-by-Step उपाययोजना)
जर तुमचे नाव ‘Reject List’ मध्ये आले असेल, तरी चिंता करू नका. खालील पद्धतीने तुम्ही तुमचा अर्ज पुन्हा विचारात आणू शकता:
1️⃣ उत्पन्न दाखला दुरुस्त करा
जर तुमचे प्रत्यक्ष उत्पन्न ₹२.५० लाखांपेक्षा कमी असेल, तर तहसील कार्यालयात जाऊन नवीन दाखला तयार करून घ्या.
2️⃣ लेखी तक्रार नोंदवा
तुमच्या जिल्ह्यातील महिला व बालविकास विभागाकडे आवश्यक पुरावे जोडून लेखी तक्रार दाखल करा.
3️⃣ ऑनलाइन अपील करा
शासनाने सुरू केलेल्या तक्रार निवारण पोर्टलवर (असल्यास) तुमच्या उत्पन्नाचे पुरावे अपलोड करून ऑनलाइन अर्ज करा.
4️⃣ CSC केंद्रावर तपासणी
जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये जाऊन तुमच्या eKYC आणि उत्पन्न स्थितीची पुनर्तपासणी करून घ्या.
🎯 शासनाचा उद्देश काय आहे?
या सर्व बदलांचा उद्देश एकच —
👉 “खऱ्या अर्थाने गरजू आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांपर्यंत मदतीचा लाभ पोहोचवणे.”
शासनाचा हेतू आहे की ज्यांच्याकडे आधीच स्थिर उत्पन्नाचे स्रोत आहेत, त्यांनी या योजनेचा गैरवापर करू नये आणि त्या निधीचा Ladki Bahin Reject list उपयोग खरोखर गरीब महिलांसाठी व्हावा.
🕊️ निष्कर्ष
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना’ ही महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी अत्यंत उपयुक्त योजना Ladki Bahin Reject list आहे. परंतु नवीन उत्पन्न मर्यादा अट लागू झाल्याने अनेक महिलांना रिजेक्ट लिस्टमध्ये टाकण्यात आले आहे.
जर तुम्ही अशा महिलांपैकी असाल, तर हार मानू नका!
योग्य दस्तऐवज आणि उत्पन्नाचा पुरावा सादर करून अपील करा — तुमचा अर्ज पुन्हा विचारात घेतला जाऊ शकतो.